Kolesterolü ve kan şekeri seviyesini düşürebilir. Bitkide bulunan çok miktarda antioksidan bileşikler beyin sağlığı için faydalıdır ve özellikle Alzheimer’a karşı koruyucudur.
Adaçayı Nedir?
Bilimsel olarak "Salvia officinalis" olarak bilinen adaçayı grimsi yeşil yaprakları ve odunsu bir sapı olan çok senelik, yaprak dökmeyen bir çalıdır. Ballıbabagiller familyasından (kekik, lavanta, nane, biberiye ile beraber) olan bu şifalı bitki Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerine özgüdür. İlkbahar sonu veya yaz başında, adaçayı bitkileri lavanta ve beyazdan pembeye ve mor rengine değin değişen çiçekler açar. Adaçayı yaprakları trikom adı verilen küçük, saç benzer yapılarda kaplıdır. Sabun ve kozmetik ürünlerinde parfüm olarak kullanılır.
Adaçayının Faydaları Nelerdir?
Menopoz sırasında oluşan hormonal dengesizliklere östrojen eksikliği neden olur. Adaçayı içerisindeki bileşikler östrojen benzeri özelliklere sahip olduğundan özellikle menopozda yaşanan sıcak basmaları, aşırı terleme ve sinirliliği önlemede yardımcı olmaktadır. Adaçayı yapraklarının ve takviyesinin, adet düzensizlikleri, dismenore (ağrılı adet dönemleri), amenore (adetten kesilme) gibi sorunlarla baş etme kapasitesi bulunmaktadır. Adaçayı kuvvetli bir terlemeyi durdurucu etkiye sahiptir, tüberküloz hastalarında gece terlemelerinin engellenmesi için ve hiperhidroz (aşırı terleme) hastalığına karşı kullanılır.
1.Sindirim Sistemine Faydalıdır
Adaçayı yaprakları ve özü bağırsak hareketlerini yatıştırmak ve hazımsızlık belirtilerini azaltmak için gaz giderici bir bitki olarak kullanılır. Ada çayında bulunan rosmarinik asit mide ve bağırsak spazmlarını önleyerek ishal ve gastrit oluşumunu engelleyebilir. Yaprakları, bağırsaklarda oluşabilecek iltihaplanma, enfeksiyon ve abdominal kolik (iç organlarda oluşan kas spazmı sebebiyle ortaya çıkan ağrı) tedavisinde faydalıdır.
2.Kötü Kolesterol ve Diyabete İyi Gelir
Adaçayının uzun süreli (2-3 hafta) ve düzenli kullanımı (günde 2 kez çay olarak) iyi değil kolesterolün oluşmasını engelleyerek iyi kolesterol seviyelerini yükseltir. Yaprakları hiperlipidemik (kandaki yağ miktarında artışla karakterize bir hastalık) tip 2 diyabet hastalarda anti-hiperglisemik (kandaki yüksek şeker düzeyini indirme etkisi) ve total kolesterolde iyileştirici etkiye sahiptir.
Adaçayı yapraklarında bulunan kimyasallar karaciğerde depolanan glikoz salınımını düzenleyerek kan şekeri dalgalanmalarını önler ve tip 2 diyabetin oluşmasının önüne geçebilir. Ada çayı özleri kandaki serbest yağ asitlerinin fazlalığını temizlemeye yardımcı olarak insülin duyarlılığını artırabilir.
3.Kanserle Savaşır
Adaçayı içmenin kolon kanserinin başlangıç evrelerini baskılayabildiği yapılan araştırmalara göre görülmüştür. Adaçayı özlerinde bulunan karnosol, kuersetin ve rosmarinik asit gibi kuvvetli antioksidanlar kanser hücrelerinin büyümesini baskılar ve ağız kanseri, karaciğer kanseri, serviks kanseri, meme kanseri, böbrek kanseri ve cilt kanserine karşı etkili olabilir.
Adaçayı bitkisinin kemoterapinin neden olduğu nöropatik ağrının kontrolüne yardımcı olduğu gösterilmiştir. Kanıtlar yetersiz olsada düzenli şekilde adaçayı tüketen kişilerin akciğer kanserine yakalanma olasılığı %54 daha az görülmektedir.
4.Hafıza ve Alzheimera Etkileri
Araştırmalar adaçayı özünün hafif ve orta dereceli Alzheimer hastalığının belirtilerinin giderilmesinde etkili olabileceğini ortaya koymuştur. Bunu bellekte bir kimyasal haberci olarak çalışmakta olan ACH seviyelerinin parçalanmasını durdurarak yapmakta ve öğrenme, hafıza ve bilgi işleme yeteneklerinin iyileşmesine yardımcı olmaktadır.Yaşlılığa bağlı konsantrasyon bozuklukları, dikkatsizlik gibi sorunlarla mücadele eder. Adaçayı özleri yetişkinlerde uyanıklık ve hafıza gücünde artış sağlamıştır. Zor bir sınav öncesi alınan adaçayı özü akıl yürütme gücü ve zihinsel uyanıklıkta artış sağlar.
5.Cilt sağlığına İyi Gelir
Adaçayı içeren topikal kremler (adaçayı yaprakları ile yapılan merhem) antibakteriyel etkisiyle egzama, sedef hastalığı ve akne gibi hastalıklara karşı bir savunma hattı oluşturur. Ciltte oluşan leke ve iltihaplı bölgelere düzenli şekilde adaçayı özü uygulaması çirkin görünümleri kademeli olarak ortadan kaldırabilir ve UV ışınlarından kaynaklanan cilt kızarıklığını önler. Ayrıca ciltteki yaşlanma belirtilerinin giderilmesine yardımcı olabilir.
Adaçayı Nasıl Demlenir?
Yarım veya bir tatlı kaşığı dolusu ince kıyılmış kuru adaçayı yaprağı bir su bardağı dolusu kaynar su ile haşlanır ve üstü kapalı olarak 10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak içilir. Taze bitki kullanılması durumunda 4-5 dakika demleme süresi yeterlidir. Şeker ilavesi isteğe bağlıdır.
Adaçayı Nasıl Yakılır? Adaçayı Yakmanın Yararları
Bulunulan ortamda temiz, mikroplardan ve zararlı bakterilerden arınmış bir hava solumak isteniyorsa adaçayı yakmak etkili ve doğal bir çözümdür. Adaçayı yakmak için en ideal tür beyaz adaçayıdır. Bir avuç dolusu kurutulmuş beyaz adaçayı veya birkaç dal kuru adaçayını ucundan yakın ve üfleyerek alevini söndürün. O hafif hafif tütmeye devam edecektir. Ancak sönmemesi için dalların bir arada olmasına özen gösterin. Bir pencereyi hafif aralık bırakın ama tütsüyü pencereden uzak bir köşeye koyun.
Adaçayının Zararları Nelerdir?
- Hamilelik döneminde kullanılmamalıdır.
- Anne sütünün salgılanmasını azalttığından emziren kadınlar kullanmamalıdır.
- 6 yaşından küçük çocuklara verilmemelidir.
- Günde 3 fincandan fazla içilmemelidir. Fazla tüketildiğinde zaman zaman kan basıncını yükseltebilir.
- Hipoglisemi (düşük kan şekeri) sorunu yaşayanlar adaçayını dikkatli tüketmelidir.
- Konsantre adaçayı yağı içilmemelidir.
- Yüksek ve düşük tansiyon sorunu var ise günde 1 fincandan fazla içilmemelidir.
- Bazı adaçayı türleri Thujone içerir, yüksek miktarda tüketilirse karaciğer ve sinir sistemine zarar verir.
- Meme kanseri, rahim kanseri, yumurtalık kanseri, endometriyoz veya rahim fibroidleri gibi hormona duyarlı durum var ise İspanyol adaçayı kullanılmamalıdır.
- Ameliyat öncesinde ve sonrasında kullanılmamalıdır.
- Diyabet, sakinleştirici, nöbet önleyici ve Alzheimer ilaçları ile beraber kullanılmamalıdır.
