Gastroparezinin teşhisinde yaşanan zorlukları anlatan İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Sait Buğdacı, AA muhabirine, gastroparezi tedavisinde kullanılan son teknikleri ve hastaların dikkat etmesi gerekli olan durumları anlattı.
İnsan vücudundaki bütün organların yüksek segmentli bir araç motoru gibi olduğunu ve sessiz bir biçimde 24 saat boyunca düzenli şekilde çalıştığını dile getiren Buğdacı, kalp, mide ve ince bağırsaklarda değişen durumlara adaptasyon için hız sensörleri bulunduğunu vurguladı. Buğdacı, ""Hızlardaki değişiklikler hastada çarpıntı, şişkinlik, kramp ağrıları gibi bulgularla ortaya çıkmaktadır. Kalpte sinüs nodu, mide ve ince bağırsaklardaki cajal hücreleri bu organların çalışma ritmini düzenleyen minik beyinlerdir. Mide de sayıca daha az olsa da kalp gibi ritmik çalışır, bu ritmik hareketteki azalma gastroparezidir."" diye konuştu.
GASTROPAREZİ BELİRTİLERİ NELERDİR? GASTROPAREZİDE BU BULGULARA DİKKAT
Gastroparezinin semptom ve bulguları hakkında bilgi veren Buğdacı, şöyle devam etti:
""Şişkinlik hissi en sık bulgudur. Mide, içeriğini 4 saatte % 90 boşaltmalıdır. Önceden boşalmayan yiyeceklere yenileri ekleneceği de düşünüldüğünde yemekten hemen sonra meydana gelen şişlik varlığında gastroparezi düşünülmelidir. Karın ağrısı, reflü ve göğüs ağrısı (reflüsü olan hastalarda gastroparezi daha da kötüleşmeye neden olur), kusma, diyabet ilaçlarının etkisiz olması (mideden bağırsağa geçmemesi sebebiyle) ve kan glikoz düzensizliği, hazımsızlık ve kilo kaybı en belirgin bulgularıdır. Gastroparezideki şişkinlik, hazımsızlık, gaz ve midede ağrı gibi semptomlar, diğer mide rahatsızlıklarının tipik belirtileridir. Bu sebeple hastanın doktora başvurmasından sonra daha çok diğer mide rahatsızlıklarına yönelik tedaviler uygulanır. Bu şikayetler uzun süre devam ettiği ve verilen tedavilere cevap alınamadığı için yapılan standart rutin tetkiklerden sonra gastroparezi teşhisi konulur.""
GASTROPAREZİ NEDENLERİ ARASINDA MİDE BOTOKSU DA VAR
Şeker hastalarının % 30'unda gastropareziye rastlandığını ancak sağlıklı insanların da bu hastalığa yakalanabileceğini kaydeden Buğdacı, gastroparezinin kadınlarda, erkeklere göre daha sık görüldüğünü aktardı.
Gastroparezinin pek çok sebebi olduğuna dikkat çeken Buğdacı, ""Potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi kan mineral değişiklikleri, tiroit yetmezliği, ilaçlar (özellikle narkotik gurubu ağrı kesiciler) ve günümüzün popüler zayıflama yöntemi mide botoksu bu hastalığın önemli nedenleri arasındadır."" ifadelerini kullandı.
GASTROPAREZİ TANISI NASIL KONULUR?
Prof. Dr. Mehmet Sait Buğdacı, teknolojinin ilerlemesiyle gastroparezi tanısı için çok farklı yöntemler kullanıldığını belirterek, ""Sintigrafi ve wireless motilite kapsülü ile kesin tanı konur. Sintigrafide radyonüklitle işaretli maddeler kullanılırken motilite kapsülleri; mide içindeki asit düzeyi, mide boşalma zamanı, bağırsakların çalışma düzeni gibi detaylar vermektedir. Kalp EKG'si gibi mide için de EGG (elektrogastrografi) geliştirilmiştir. EGG ile mide hareketleri 24 saat değerlendirilebilmektedir."" şeklinde konuştu.
GASTROPAREZİ DİYETİNDE LİFLİ GIDALARA DİKKAT
Gastroparezi hastalarının sabah iyi beslenmesi gerektiğine ve bu öğünde katı gıdalar tüketmelerinin önemine vurgu yapan Buğdacı, ""Her ne kadar genel anlamda bir çok hastanın sağlıklı beslenme diyeti listesinde yer alsa da lifli gıdalar bu hasta grubunda azaltılmalıdır. Aşırı lifli beslenme bu hastalarda, midede bezoar adı verilen taşlaşmış yiyecek yumaklarına neden olabilir."" dedi.
Buğdacı, gün içerisinde egzersiz ve tempolu yürüyüşle mide içeriğinin kolayca ve yer çekimi etkisiyle boşalabildiğine dikkati çekerek, gastroparezi hastalarına egzersiz yapmayı ve yürümeyi önerdi.
GASTROPAREZİ TEDAVİSİNDE ZENCEFİL YARDIMCI ROLDE
Buğdacı, Avrupa Gastroenteroloji ve Hepatoloji Dergisinde yayını yapılan bilimsel bir makalede zencefil kullanımının gastroparezi tedavisinde faydalı olduğunun tespit edildiğini dile getirerek, ""Ancak genel bir prensip olarak altını çizerek belirtmek gerekirse bitkisel ilaçlar ilk basamakta ve tek başına kullanılmamalıdır. Çünkü bitkisel kürlerin çoğunda ne kadar doz, ne kadar süre kullanılması gerekli olduğu standardize edilmemiştir. Ayrıca bir çok kez zararlı yan etkileri ile karşılaşmış birisi olarak bitkisel kürlerin uzun süreli kullanımındaki yan etkilerinin bilinmediğinin altını çizmek isterim. Tedavide mide hareketini artıran metoklopramid, eritromisin, domperidon içeren ilaçlar öncelikli olarak denenmelidir. Bu ilaçlara yanıtsız olgularda, alternatif tedavi olarak sandostatin denenebilir."" diye konuştu.
GASTROPAREZİ AMELİYATI HANGİ HASTALARA UYGULANIR?
Buğdacı, ameliyatın, dirençli kusma ve beslenme yetersizliği gelişen hastalarda başvurulması gerekli olan bir yöntem olduğunu hatırlatarak, midenin çıkarılmasının da cerrahi yöntemler arasında olduğunu ifade etti.
'MİDE PİLİ, ALTERNATİF TEDAVİ YÖNTEMİ OLABİLİR'
Alternatif tedavi teknikleri hakkında da bilgi veren Buğdacı, sözlerini şöyle tamamladı:
""Hassas bağırsak sendromunda kullanılan tegaserodun gastroparezide de faydalı olduğu gösterilmişse de araştırma aşamasında 10 binden fazla hastanın birkaçında kalp ve beyinle ilgili yan etkiler çıkması sebebiyle soru işaretleri oluşmuştur. Aradaki ilişki araştırılmaktadır. Mide pili; kalp pili gibi elektriksel uyarı üreterek midenin kasılmasını uyarır ve boşalmasını sağlar. Obezite tedavisinin beraberinde mide boşalmasını uyarmak için gastroparezide geleceğin tedavileri arasındadır. Cerrahiye alternatif olarak endoskopik olarak POP (peroral piloromyotomi) yöntemiyle mide çıkışı gevşetilerek gastroparezide boşalmayan mide içeriği bağırsağa kolayca aktarılabilir.
GASTROPAREZİ TEDAVİSİNDE BİR SEÇENEK DE ZAYIFLATMA İŞLEMİNDE KULLANILAN YÖNTEM
Mide duvarına yaygın olarak enjekte ederek yapmış olduğumuz botoks, tokluk hissini uyarıp içeriğin boşalmasını geciktirdiği için günümüzün popüler zayıflama teknikleri arasındadır. Aynı mantıkla yalnızca mide çıkışına yapılacak botoks uygulaması da mide çıkışını sürekli açık tutar ve boşalmayı kolaylaştırır."" (AA)
